ریکاوری اطلاعات به فرآیند بازیابی و بازگرداندن داده‌های حذف‌ شده یا از دست ‌رفته از انواع حافظه‌ها گفته می‌شود. زمانی که هارد دیسک فرمت می‌شود یا به دلایل مختلفی اطلاعات از بین می‌رود، تکنسین متخصص بازیابی داده، با اعمال روش های خاص خود، امکان دسترسی مجدد به اطلاعات را برای کاربر فراهم می‌کند.

بازیابی اطلاعات از هارد اکسترنال، اینترنال، کارت حافظه گوشی، فلش مموری و سایر دستگاه‌های ذخیره‌سازی با استفاده از تکنیک های پیشرفته انجام می شود. 

اگر عکس و فیلم یا اطلاعات ارزشمند خود را از دست داده‌اید، نگران نباشید، در امداد کامپیوتر امکان بازیابی اطلاعات به صورت حرفه ای، با قیمت مناسب و به صورت تضمینی ارائه می شود. برای اطلاعات بیشتر با شماره تلفن 02128421644 تماس بگیرید.

بازیابی اطلاعات چیست؟

ریکاوری و بازیابی اطلاعات روشی برای بازگرداندن داده های حذف شده، غیرقابل دسترس، گم شده، آسیب دیده یا فرمت شده از انواع حافظه ها است. 

کاربران اغلب عکس، فیلم، اسناد و اطلاعات مهم خود را در تجهیزات ذخیره‌سازی مانند هارد داخلی (HDD)، هارد اکسترنال، SSD، فلش USB، حافظه های RAID و غیره نگهداری می کنند. با اینکه جای آنها امن است، اما همواره در معرض خطر از دست رفتن هستند. هر گونه صدمه فیزیکی و یا آسیب منطقی به این تجهیزات می تواند منجر به از دست رفتن اطلاعات شود. برای بازگرداندن آنها، مرکز خدمات بازیابی و ریکاوری اطلاعات نیاز می باشد.

بازیابی اطلاعات می‌تواند هم ساده و هم پیچیده باشد. در تعمیرات کامپیوتر، برای بازیابی عکس، فیلم‌ و انواع داده‌ها از روش‌های خاصی استفاده می‌شود. یکی از این روش‌ها، به‌کارگیری بهترین نرم‌افزارهای بازیابی عکس و فیلم است.

بازیابی اطلاعات، به روش کپی و انتقال فایل های از دست رفته از یک هارد معیوب به یک هارد سالم یا فضای ذخیره سازی جدید گفته می شود.

رایج‌ترین موارد بازیابی اطلاعات شامل برگرداندن عکس‌ها، فیلم‌ها، اسناد و فایل‌های مهم از سیستم‌عامل خراب، هارد دیسک معیوب، دستگاه‌های ذخیره‌سازی با مشکلات منطقی یا آسیب‌دیده، و فلش و مموری‌هایی است که اطلاعات آن‌ها به‌طور تصادفی یا ناخواسته حذف شده‌اند. هدف تکنسین بازیابی اطلاعات این است که تمام یا حداقل بخش زیادی از فایل‌های مهم از دست رفته را به یک هارد یا فضای ذخیره‌سازی جدید منتقل کند.

سه حالت مختلف بازیابی اطلاعات 

خدمات ریکاوری دیتا ممکن است در سه سناریو زیر نیاز شود:

• سیستم خراب است
• هارد شکسته و معیوب است
• اطلاعات به صورت ناخواسته فرمت یا پاک شده است

برای بازیابی اطلاعات از یک سیستم خراب یا هارد معیوب، چندین روش وجود دارد. ساده‌ترین روش استفاده از یک سی دی یا دی وی دی لایو (Live CD/DVD) است. در این حالت، سیستم به جای اینکه از هارد خراب بوت شود، مستقیماً از یک دیسک یا درایو USB راه‌اندازی می‌شود. بسیاری از این دیسک‌ها به شما این امکان را می‌دهند که به هارد، پشتیبان‌ها یا رسانه‌های قابل حمل دسترسی پیدا کنید و با استفاده از نرم‌افزار مخصوص، فایل‌ها را از هارد خراب به یک فضای امن منتقل کنید.

برای جلوگیری از این مشکلات، بهتر است فایل‌های مهم را در یک پارتیشن جداگانه از سیستم‌عامل ذخیره کرده یا به طور منظم از آن‌ها نسخه پشتیبان (بکاپ) تهیه کنید.

یکی دیگر از مشکلاتی که به بازیابی اطلاعات منتهی می شود، خرابی هارد است. ایرادی که می‌تواند شامل آسیب به سیستم فایل، پارتیشن درایو یا قطعات مکانیکی هارد دیسک باشد. وقتی هارد صدمه جدی ببیند، بازیابی داده‌ها به راحتی امکان‌پذیر نیست. اگر قرار است ریکاوری صد در صد عکس و یا بازیابی دیتا با موفقیت کامل انجام شود، ابتدا باید هارد تعمیر اولیه گردد. در این شرایط، بسته به نوع خرابی، از روش‌هایی مانند تعمیر سیستم فایل، تعمیر جدول پارتیشن یا رکورد بوت اصلی، به‌روزرسانی فریمور یا سایر روش ها استفاده می ‌شود. 

برای این کار از نرم‌افزار مخصوص بازیابی اطلاعات، ترکیبی از روش‌های سخت‌افزاری (تعمیر) و نرم‌افزاری برای بازیابی دیتا از نواحی آسیب‌دیده هارد، یا حتی تعویض قطعات آسیب‌دیده هارد استفاده می شود. در نهایت اطلاعات از دست رفته به هارد جدید برگردانده می شوند.

در بازیابی اطلاعات از هارد به شدت معیوب، معمولاً تمرکز بیشتر بر روی بازیابی اطلاعات مهم و نجات داده‌هایی است که قابل خواندن هستند. در این شرایط، تعمیر خود هارد اهمیت زیادی ندارد. 

حالت سوم بازیابی اطلاعات این است که برخی از عکس و فیلم ها، فایل‌ها و اسناد مهم به طور تصادفی و ناخواسته توسط کاربران از لپ تاپ یا هارد اکسترنال پاک می شوند. وقتی فایلی از روی هارد حذف می‌شود، محتوای آن فوراً پاک نمی‌شود. در واقع، فقط مسیر یا ارجاع آن در ساختار دایرکتوری حذف می‌شود و فضای اشغال‌شده توسط فایل برای ذخیره اطلاعات جدید آزاد می‌شود. 

از دید کاربران عادی، فایل‌های حذف‌شده، دیگر در مدیر فایل (File Manager) دیده نمی‌شوند و قابل دسترسی نیستند. اما، از نظر تخصصی، این فایل‌ها همچنان روی هارد باقی می‌مانند. معمولاً محتوای فایل به شکل قطعات جدا از هم ذخیره می‌شود و تا زمانی که با داده‌های جدید جایگزین نشود، امکان بازیابی آن وجود دارد.

چهار مرحله بازیابی دیتا

در بازیابی داده‌ها معمولاً چهار مرحله وجود دارد که بسته به نوع خرابی ممکن است متفاوت باشند:

1- تعمیر هارد دیسک

در این مرحله، هارد دیسک تعمیر اولیه می‌شود تا حداقل برای خواندن داده‌ها قابل استفاده باشد. برای مثال، اگر هدها خراب شده باشند، باید تعویض شوند؛ اگر برد آسیب دیده باشد، باید تعمیر یا تعویض شود؛ و اگر موتور هارد از کار افتاده باشد، ممکن است نیاز باشد صفحات و هدها به یک هارد دیسک جدید منتقل شوند. 

2- تهیه تصویر از هارد دیسک

در این مرحله، یک نسخه (تصویر) از هارد دیسک روی یک هارد دیسک جدید یا فایل ایمیج ایجاد می‌شود. این کار به این دلیل است که اگر هارد دیسک خراب شود، می‌توان داده‌ها را بدون آسیب رساندن به هارد اصلی بازیابی کرد. هرچه بیشتر از هارد خراب استفاده شود، احتمال از دست دادن داده‌ها بیشتر می‌شود.

3- بازیابی منطقی فایل‌ها و ساختار سیستم فایل

پس از کپی کردن هارد دیسک به یک هارد جدید، تلاش برای بازیابی داده‌های از دست رفته آغاز می‌شود. اگر خرابی به صورت منطقی باشد (مثلاً مشکل در ساختار سیستم فایل)، ممکن است بتوان جدول پارتیشن‌ها یا رکورد راه‌اندازی اصلی (MBR) را تعمیر کرد تا داده‌ها قابل خواندن شوند.

4- تعمیر فایل‌های آسیب‌دیده

گاهی اوقات داده‌ها به دلیل خرابی بخش‌هایی از هارد دیسک آسیب می‌بینند. این می‌تواند باعث شود که برخی از فایل‌ها خراب شوند. برای بازیابی این فایل‌ها، ممکن است از روش‌های نرم‌افزاری یا ویرایش دستی استفاده شود تا فایل‌ها دوباره قابل خواندن شوند.

بازیابی اطلاعات هارد آسیب دیده 

هارد بر اثر ضربه، فشار، سقوط از دست و برخورد با اجسام سخت، صدمه دیده و در هیچ سیستم کامپیوتری شناسایی نمی شود، آیا داده های من از بین رفته اند، امکان بازیابی اطلاعات از هارد آسیب دیده وجود دارد.

بیایید بررسی کنیم. 

برخی اشتباهات انسانی یا بلایای طبیعی می توانند باعث آسیب فیزیکی به هارد و دیگر تجهیزات ذخیره‌سازی اطلاعات شوند. برای مثال، سطح فلزی یا رنگی CD-ROM ممکن است خراشیده شود، هارد دیسک‌ها ممکن است با مشکلات مکانیکی مانند شکستگی هد، پلاتر، خرابی برد یا ایراد موتورها مواجه شوند، و نوارهای کاست ذخیره‌سازی ممکن است پاره شوند.

تکلیف این همه عکس و فیلم چه می شود؟!. آیا تمام اطلاعات ما از بین می روند؟.

آسیب فیزیکی به هارد دیسک، حتی در مواردی مانند از کار افتادن هد، به معنای از دست رفتن همیشگی داده‌ها نیست. شرکت‌های حرفه‌ای بازیابی داده معمولاً می‌توانند بیشتر یا حتی تمام اطلاعات از دست رفته هارد شکسته را بازگردانند.

البته در مواردی که دیسک‌های داخلی هارد به‌ شدت خراب باشند، ممکن است کار بازیابی داده دشوار شود. اما اگر هارد آسیب جدید ندیده باشد، یعنی قابل تعمیر باشد و بتوان از آن کپی گرفت، امکان بازگردانی فایل‌ها وجود دارد.

در امداد کامپیوتر معتبرترین نمایندگی بازیابی اطلاعات غرب تهران برای بازگرداندن اطلاعات هارد آسیب دیده، ابتدا تعمیر اولیه را انجام می دهند. شرایط هارد را به طور کامل و دقیق بررسی می کنند. سپس با استفاده از تکنیک های خاص اقدام به بازیابی اطلاعات شما می کنند.

چرا تعمیر و بازیابی اطلاعات هارد آسیب دیده باید در نمایندگی مجاز انجام شود؟ 

داستان بازیابی اطلاعات هارد آسیب دیده به همین سادگی هم نیست. تعمیر آسیب‌های فیزیکی هارد دیسک معمولاً برای کاربران عادی امکان‌پذیر نیست. این مهم، به تکنسین ماهر و تجهیزات پیشرفته نیاز دارد. معمولاً برای تعمیر هارد آسیب دیده، جراحی هارد ضروری است. جراحی یعنی باز کردن هارد که بلا استثناء باید در کلین روم انجام شود. 

اگر هارد دیسک در یک محیط عادی باز شود، ذرات گرد و غبار می‌توانند روی دیسک داخلی بنشینند و بین دیسک و هد خواندن/نوشتن گیر کنند. این هدها معمولاً در فاصله بسیار کمی (۳ تا ۶ نانومتر) از سطح دیسک قرار دارند، در حالی که اندازه ذرات گرد و غبار حدود ۳۰,۰۰۰ نانومتر است. اگر این ذرات وارد شوند، ممکن است به برخورد هد با دیسک و آسیب بیشتر منجر شوند و بازیابی اطلاعات را دشوارتر کنند.

علاوه بر این، کاربران عادی یا برخی مراکز تعمیر معمولاً ابزارها یا دانش فنی لازم برای رفع این مشکلات را ندارند. به همین دلیل، برای بازیابی اطلاعات مهم، معمولاً از شرکت‌های تخصصی کمک گرفته می‌شود. این شرکت‌ها از کلین روم یا اتاق‌های تمیز ویژه‌ای با استاندارد Class 300 استفاده می‌کنند که در آن‌ها خبری از گرد و غبار یا الکتریسیته ساکن نیست.

در امداد کامپیوتر، به لطف متخصصان حرفه ای و آموزش دیده، نرم افزارهای پولی، تجهیزات پیشرفته و کلین روم در سطح بین المللی، بازیابی اطلاعات هارد انجام می شود. 

روش های بازیابی اطلاعات هارد آسیب دیده

برای بازیابی اطلاعات هارد آسیب‌دیده، از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. گاهی اوقات، با تعویض قطعات خراب در هارد دیسک می‌توان آن را دوباره احیا کرد. اما حتی پس از تعمیر سخت‌افزار، ممکن است مشکلات نرم‌افزاری (آسیب‌های منطقی) باقی بمانند. در این مواقع، از روشی به نام تصویربرداری دیسک استفاده می‌شود که تمام داده‌های قابل خواندن از سطح دیسک را استخراج و روی یک دستگاه مطمئن ذخیره می‌کند. سپس این تصویر بررسی می‌شود تا مشکلات نرم‌افزاری شناسایی و رفع شوند. در بسیاری از موارد، این کار باعث می‌شود بخش زیادی از فایل‌ها و ساختار اصلی سیستم بازیابی شود.

بازیابی اطلاعات هارد که برد آن آسیب دیده است

وقتی هارد دچار خرابی شدید الکترونیکی می‌شود، برای بازیابی داده‌ها به روش‌های تخصصی نیاز است. یکی از باورهای نادرست این است که می‌توان برد هارد خراب را به‌ راحتی با برد مشابه از یک هارد سالم جایگزین کرد. این روش شاید برای هاردهای قدیمی‌تر (قبل از سال ۲۰۰۳) گاهی جواب بدهد، اما در هاردهای جدید معمولاً کارایی ندارد.

بردهای هاردهای مدرن شامل اطلاعاتی اختصاصی برای هر درایو هستند، مانند نقشه سکتورهای خراب و تنظیمات خاص، که برای دسترسی درست به داده‌ها ضروری‌اند. بنابراین، برای بازیابی کامل داده‌ها، برد جایگزین باید دوباره برنامه‌ریزی شود. در برخی موارد، مانند هاردهای Seagate، این اطلاعات در یک تراشه خاص (EEPROM) ذخیره می‌شود که می‌توان آن را جدا کرد و به برد جدید منتقل کرد.

ریکاوری دیتا هارد با خرابی ناحیه سیستم یا Service Area

هر هارد دیسک بخشی به نام ناحیه سیستم یا ناحیه خدماتی (service area) دارد که کاربران عادی نمی‌توانند مستقیماً به آن دسترسی داشته باشند. این بخش شامل فریم‌ور (Firmware) هارد و اطلاعاتی است که به عملکرد درست هارد کمک می‌کند. یکی از وظایف این ناحیه، ثبت سکتورهای خراب هارد است، یعنی مشخص می‌کند که هارد کجا می‌تواند اطلاعات ذخیره کند و کجا نمی‌تواند.

علاوه بر این، لیستی از سکتورهای خراب روی تراشه‌های محتلف متصل به برد ذخیره می‌شود. این اطلاعات برای هر هارد دیسک منحصربه‌فرد است. اگر داده‌های روی PCB با اطلاعات ذخیره ‌شده در پلاتر همخوانی نداشته باشد، هارد نمی‌تواند به‌درستی کار کند. در چنین مواقعی، هدهای هارد معمولاً صدای کلیک می دهند، و از این طریق می توان به خرابی هارد پی برد.

بازیابی اطلاعات هارد با آسیب منطقی

آسیب منطقی زمانی رخ می‌دهد که مشکل از دست رفتن اطلاعات مربوط به سخت‌افزار هارد دیسک نباشد و دلیل آن خطاها یا مشکلات نرم‌افزاری باشد. این نوع آسیب معمولاً نتیجه یک بازیابی ناموفق داده‌ها است و برای رفع آن، از نرم‌افزار ریکاوری عکس و فیلم استفاده می شود.

بازیابی اطلاعات از هارد با پارتیشن‌ و سیستم‌ فایل خراب 

گاهی اوقات، اطلاعات موجود روی هارد دیسک به دلیل مشکلاتی مانند آسیب به جدول پارتیشن، سیستم فایل، یا خطاهای موجود در رسانه، غیرقابل دسترسی می‌شوند. در بسیاری از این موارد، می‌توان بخشی از اطلاعات را با تعمیر جدول پارتیشن یا سیستم فایل بازیابی کرد. برای این کار از نرم‌افزارهایی مثل TestDisk استفاده می شود. همچنین نرم‌افزاری مانند ddrescue می‌تواند حتی در صورت وجود خطا، از دیسک، یک نسخه خام تهیه کرده و اطلاعات را بازیابی کند.

این نوع بازیابی اطلاعات، نیازی به دانش تخصصی در زمینه سخت‌افزار دیسک یا تجهیزات فیزیکی خاص ندارد. اما باید در حوزه نرم افزاری دانش کافی داشته باشد و حتی الامکان از نرم افزارهای پولی استفاده کنید. نمی توان به هر برنامه ریکاوری دیتا به خصوص آنهایی که رایگان هستند، اطمینان کرد. حتی در برخی مواقع اگر نرم افزار پولی داشته باشید باز هم ممکن است به کمک کارشناسان نیاز پیدا کنید، ممکن است بخشی از فایل‌ها آسیب‌دیده باشند.

توصیه امداد کامپیوتر به همه عزیزان این است که حتی اگر از سواد نرم افزاری کافی برخوردار هستید، ممکن است ابزار لازم را در اختیار نداشته باشید. تجربه نشان می دهد که بیش از 90 درصد افرادی که خودشان اقدام به بازیابی اطلاعات با نرم افزار رایگان کرده اند، در ریکاوری دیتا موفق نبوده اند. علاوه بر این، کار اشتباه آنها باعث شده است که عکس و فیلم های مهمی که در هارد داشته اند را برای همیشه از دست بدهند.

بازیابی اطلاعات در هارد بازنویسی‌شده

گاهی اوقات می خواهید عکس و فیلم مهم خود را داخل فلش مموری یا هارد اکسترنال بریزید. بنا به هر دلیلی هارد فضای کافی ندارد و امکان انتقال فایل به شما داده نمی شود. برخی اوقات نیز ممکن است به شما دستور فرمت هارد بدهد. شما خواسته یا ناخواسته هارد را فرمت می کنید و عکس و فیلم های جدید خود را روی آن منتقل می کنید.

تا اینجا هیچ مشکلی وجود ندارد. اما چند روز بعد متوجه می شوید که اطلاعات مهمی روی هارد داشته اید و حالا به هیچ کدام از آنها دسترسی ندارید. خب، هارد فرمت شده و جای آن عکس و فیلم های جدید کپی شده است. یعنی بازنویسی دیتا رخ داده است.

اگر اطلاعات جدیدی را جایگزین اطلاعات قبلی بر روی هارد خود کرده اید به احتمال زیاد هارد دیسک شما فضای اطلاعات قبلی را برای ذخیره سازی اطلاعات جدید استفاده کرده است و اصطلاحاً اطلاعات بازنویسی یا رونویسی شده اند.

سوال اینجاست که آیا امکان بازیابی اطلاعات از هارد بازنویسی شده وجود دارد؟! 

پس از بازنویسی داده‌ها روی یک هارد دیسک، معمولاً فرض می‌شود که بازیابی آن‌ها غیرممکن است. اما متخصصین علوم کامپیوتر بر این باورند که ممکن است داده‌های بازنویسی‌شده با استفاده از روش های خاص قابل بازیابی باشند. حتی در این زمینه آزمایشاتی انجام شد که به روش گاتمن معروف است. این روش برای حذف غیرقابل‌برگشت داده‌ها استفاده می‌شود و در بسیاری از نرم‌افزارهای پاکسازی دیسک به کار می‌رود.

در امداد کامپیوتر امکان بازیابی اطلاعات هارد بازنویسی شده وجود دارد به شرط اینکه، هارد را به موقع به کارشناسان ما تحویل دهید و اقدام زیادی روی آن انجام ندهید.

آیا این موضوع برای هاردهای SSD نیز صدق می کند؟

درایوهای حالت‌جامد (SSD) به‌طور متفاوتی داده‌ها را ذخیره و بازنویسی می‌کنند. در SSDها، داده‌ها در حافظه فلش ذخیره می‌شوند و به‌وسیله سیستم خاصی به نام «لایه ترجمه فلش FTL) مدیریت می‌شوند. وقتی داده‌ای تغییر می‌کند، اطلاعات جدید در مکان دیگری نوشته می‌شود و آدرس جدید به‌روزرسانی می‌شود. این کار باعث می‌شود داده‌های قدیمی در مکان قبلی باقی بمانند و ممکن است با استفاده از نرم‌افزارهای بازیابی داده، قابل دسترسی باشند.

بازیابی اطلاعات از هارد فرمت ‌شده

فرمت هارد در ساده ترین حالت برای پاک و خالی کردن فضای هارد استفاده می شود. در برخی موارد نیز ممکن است هارد به دلیل ویروسی شدن، گرفتن بدسکتور و در کل ایراد منطقی، فرمت شود. 

اما، بسیاری از کاربران عمدی یا غیر عمد، پارتیشن یا درایو اشتباهی را فرمت کرده‌اند یا بعداً متوجه می‌شوند که به برخی از فایل‌هایی نیاز دارند که در طول فرآیند فرمت از بین رفته‌اند.

خوشبختانه، بازیابی اطلاعات حتی پس از فرمت کردن هارد دیسک امکان پذیر است. قبل از اینکه به بازیابی اطلاعات از هارد فرمت شده بپردازیم، بیایید کوتاه بررسی کنیم که در طول فرمت چه اتفاقی برای هارد می افتد.

فرمت هارد دو نوع است. فرمت سطح پایین و فرمت سطح بالا. به عنوان یک کاربر عادی، شما فقط می توانید فرمت سطح بالا را انجام دهید، زیرا فرمت سطح پایین قبلاً در کارخانه انجام می شود. در طول فرمت سطح بالا، تمام فایل ها از هارد پاک می شوند و یک سیستم فایل روی درایو ایجاد می شود که ذخیره و مدیریت فایل ها را بر روی هارد تسهیل می کند.

فرمت سطح بالا خود به فرمت سریع و فرمت کامل یا فول تقسیم می شود.

فرمت سریع، ساده و فوری انجام می شود. به دنبال بخش های بد روی دیسک (بدسکتور) نمی گردد و فقط رکورد فایل های روی دیسک را حذف می کند. یعنی فایل ها از نظر فنی هنوز روی دیسک هستند، فقط سیستم عامل دیگر از وجود آنها آگاه نیست. در نتیجه، فضایی که آنها اشغال می‌کنند می‌تواند توسط فایل‌های جدیدی که این فایل‌های قدیمی‌تر را بازنویسی می‌کنند، استفاده شود.

از طرف دیگر، فرمت کامل گسترده تر است و تکمیل آن به زمان بیشتری نیاز دارد. در آن، تمام بلوک‌های داده روی درایو با صفر بازنویسی می‌شوند و سیستم‌عامل نیز به دنبال بخش‌های بد در این فرآیند می‌گردد.

نمودار سرعت بازیابی میزان و شانس بازیابی اطلاعات به دو عامل اصلی بستگی دارد: نوع فرمت انجام شده و اینکه آیا داده های جدید پس از فرمت در درایو نوشته شده است یا خیر.

در حالت فرمت سریع، امکان بازیابی تمام اطلاعات شما پس از یک فرمت سریع وجود دارد، اما پس از فرمت کامل، بازیابی صد در صد عکس و اطلاعات دیگر غیرممکن است.

توجه: برای به حداکثر رساندن شانس بازیابی اطلاعات، از نوشتن فایل های جدید در درایو فرمت شده خودداری کنید.

بازیابی اطلاعات از هارد بدسکتور شده

در میان مشکلات رایج هارد دیسک‌ها، «بدسکتور» یکی از شایع‌ترین مشکلات است که باعث می‌شود داده‌ها قابل خواندن نباشند. گاهی اوقات با استفاده از روش‌هایی مانند خواندن مکرر داده‌ها و تحلیل آماری، ممکن است بتوان بخشی از اطلاعات را بازیابی کرد. همچنین، اگر اطلاعات قبلی از داده‌ها وجود داشته باشد یا از کدهای خاصی برای تشخیص و اصلاح خطا استفاده شود، بازیابی داده‌ها راحت‌تر می‌شود.

اما اگر خود هارد دیسک آسیب جدی دیده باشد، ممکن است نیاز به تعویض بخش‌های فیزیکی آن باشد یا حتی از روش‌های تخصصی آزمایشگاهی برای بازیابی داده‌ها استفاده شود. این روش‌ها معمولاً هزینه زیادی دارند و به همین دلیل کمتر به کار می‌روند.

در نهایت، اگر آسیب به حدی باشد که دیگر نتوان داده‌ها را بازیابی کرد، اطلاعات به‌طور دائمی از دست می‌رود.

ریکاوری دیتا از راه دور

کارشناسان بازیابی داده همیشه نیازی به دسترسی مستقیم به سخت‌افزار آسیب‌دیده ندارند. اگر داده‌ها از طریق نرم‌افزار قابل بازیابی باشند، می‌توانند از راه دور و از طریق اینترنت یا شبکه محلی (LAN) به سیستم آسیب‌دیده متصل شده و داده‌ها را بازیابی کنند. این روش مشابه کارهایی است که کاربران عادی می‌توانند خودشان انجام دهند. برای استفاده از این روش، نیاز به یک اتصال اینترنتی پایدار و با پهنای باند کافی است. اما اگر آسیب فیزیکی به سخت‌افزار وارد شده باشد، این روش قابل استفاده نیست و نیاز به دسترسی مستقیم به دستگاه خواهد بود.

لیست بهترین نرم‌افزارهای بازیابی اطلاعات 

بوت‌بل‌ها (Bootable)

برای بازیابی داده‌ها همیشه نمی‌توان از سیستم در حال اجرا استفاده کرد. در این موارد، دیسک‌های بوت (مثل سی‌دی یا یو‌اس‌بی) به کار می‌آیند که شامل یک سیستم‌عامل حداقلی هستند.

برخی از نرم افزارهای بازیابی اطلاعات بوتیبل عبارتند از:

• BartPE: نسخه سبک از ویندوز XP یا ویندوز سرور 2003 که از طریق سی‌دی یا یو‌اس‌بی اجرا می‌شود. این نرم‌افزار، دیگر به‌روز نیست (منسوخ شده است).
• Finnix: سی‌دی مبتنی بر دبیان (Debian) که برای بازیابی داده‌ها طراحی شده است.
• Disk Drill: برای بازیابی داده‌ها در macOS از طریق یو‌اس‌بی بوت‌بل.
• Knoppix: یک سیستم‌عامل لینوکس برای بازیابی داده‌ها.
• SystemRescue: سی‌دی مبتنی بر آرچ لینوکس که برای تعمیر سیستم‌های خراب و بازیابی داده‌ها مناسب است.
• Windows Preinstallation Environment (WinPE): دی وی دی بوت ویندوز که می‌توان آن را برای برنامه‌های مختلف تنظیم کرد.

بررسی‌کننده‌های سازگاری

این ابزارها برای بررسی و تعمیر مشکلات دیسک‌ها و فایل‌ها طراحی شده‌اند.

• CHKDSK: برای سیستم‌های ویندوز و DOS.
• Disk First Aid: برای Mac OS کلاسیک.
• Disk Utility: برای macOS.
• Fsck: برای سیستم‌های UNIX.
• GParted: ابزار گرافیکی برای ویرایش پارتیشن‌ها و تعمیر دیسک‌ها.

بازیابی فایل‌ها

این نرم‌افزارها برای بازیابی فایل‌های حذف‌شده از انواع دیسک‌ها استفاده می‌شوند.

• CDRoller: برای بازیابی داده‌ها از دیسک‌های نوری.
• Disk Drill: برای ویندوز و macOS.
• DMDE: ابزار بازیابی و ویرایش دیسک.
• Dvdisaster: برای تصحیح خطا در دیسک‌های نوری.
• GetDataBack: برای ویندوز.
• Hetman Partition Recovery: بازیابی درایو داده.
• IsoBuster: برای بازیابی داده‌ها از دیسک‌های نوری، فلش‌درایوها و هارد دیسک‌ها.
• Mac Data Recovery Guru: بازیابی داده‌ها برای macOS.
• MiniTool Partition Wizard: شامل بازیابی داده‌ها برای ویندوز.
• Norton Utilities: مجموعه ابزارهای تعمیر و بازیابی فایل.
• PhotoRec: نرم‌افزار پیشرفته بازیابی فایل‌ها و ریکاوری صد در صد عکس.
• Recover My Files: برای ویندوز.
• Recuva: برای ویندوز.
• Stellar Data Recovery: بازیابی داده‌ها برای ویندوز و macOS.
• TestDisk: بازیابی فایل‌ها و پارتیشن‌های از دست رفته.
• AVG TuneUp: شامل ابزار بازیابی فایل برای ویندوز.
• Windows File Recovery: ابزار مایکروسافت برای بازیابی فایل‌ها در ویندوز 10 و بالاتر.

ابزارهای تصویرسازی

این ابزارها برای کپی‌برداری و بازیابی داده‌ها از دیسک‌ها و دستگاه‌ها استفاده می‌شوند.

• Clonezilla: نرم‌افزار رایگان برای کلون‌سازی و بازیابی داده‌ها.
• Dd: ابزار کلون‌سازی بایت به بایت برای سیستم‌های UNIX.
• Ddrescue: ابزاری مشابه dd که قابلیت بازیابی بخش‌های خراب را دارد.
• Team Win Recovery Project: سیستم بازیابی رایگان برای دستگاه‌های اندروید.

سوالات متداول 

1- بازیابی اطلاعات از کدام تجهیزات امکان پذیر است؟

رایج‌ترین سناریوهای ریکاوری اطلاعات، شامل برگرداندن عکس، فیلم، فایل و اسناد بسیار مهم از سیستم‌ عامل خراب، هارد فرمت شده، انواع حافظه های ویروسی، آسیب دیده و با حذف تصادفی اطلاعات است.

2- آیا برای جراحی هارد و بازیابی اطلاعات حتماً به کلین روم نیاز است؟

بله، با توجه به اینکه وقتی هارد باز و به اصطلاح جراحی می شود کوچکترین گرد و غبار و ذرات می توانند روی عملکرد هارد و بازیابی اطلاعات از آن تاثیر بگذارند. از اینرو بسته به شرایط به کلین روم کلاس 100 تا 300 نیاز می باشد. 

3- امکان مراجعه حضوری ندارم، آیا می توانم هارد اکسترنالم را برای ریکاوری دیتا با پیک ارسال کنم؟

برای انجام ریکاوری دیتا نیازی به مراجعه حضوری نیست، می توانید هارد اکسترنال خود را از طریق پیک برای ما ارسال کنید. فقط هارد را در پلاستیک حبابدار قرار دهید تا حین انتقال آسیب فیزیکی بیشتری نبیند.

4- عکس و فیلم های رو هارد را شیفت دیلیت کرده ام، آیا امکان بازگشت آنها وجود دارد؟

گاهی اوقات داده‌ها در درایوهای فیزیکی مانند هارد دیسک، فلش مموری و غیره به دلایل مختلفی مثل حمله ویروسی، حذف تصادفی یا استفاده اشتباهی از کلیدهای SHIFT+DELETE از دست می‌روند یا حذف می‌شوند. در این شرایط، می‌توان از نرم‌افزارهای بازیابی داده‌ها برای بازگرداندن این فایل‌ها استفاده کرد.

5- بازیابی اطلاعات از هارد لپ تاپ چقدر طول می کشد؟

بازیابی دیتا بسته به میزان دیتا و آسیبی دارد که به هارد وارد می شود. گاهی اوقات هارد نیاز به تعمیر اولیه دارد و در مرحله بعد امکان ریکاوری اطلاعات وجود دارد. برخی اوقات نیز هارد یا وسیله ذخیره سازی اطلاعات شما مشکل نرم افزاری دارد و نیازی به تعمیر نمی باشد. به طور کلی بازیابی اطلاعات از 2 تا 5 روز کاری طول می کشد. 

6- هزینه بازیابی اطلاعات چقدر است؟

هزینه بازیابی اطلاعات بستگی به میزان دیتا و اطلاعاتی دارد که باید برگردانده شود. همچنین روش بازیابی نیز روی قیمت تاثیر دارد. هزینه تعمیر و ریکاوری دیتا کمی بیشتر است. چرا که در این شرایط هزینه تعمیر اولیه نیز محاسبه می گردد.